Feiten en vermoedens: het vage verleden van de cross

Feiten en vermoedens: het vage verleden van de cross

Nog maar heel even, en dan gaat het nieuwe veldritseizoen officieel weer van start. En hoewel het koude herfstweer gerust nog even mag wegblijven, is dat een heerlijk vooruitzicht.

Dat deze wintersport inmiddels een behoorlijke geschiedenis heeft zal je niet verbazen. Zo vond het eerste WK voor heren al plaats in 1950. Maar gek genoeg is er heel weinig bekend over het ontstaan van het veldrijden. Tijd om eens wat feiten boven water te halen die je waarschijnlijk nog niet wist.

Frankrijk was de bakermat

Denk je aan veldrijden, dan denk je aan België, en typische taferelen als een modderig parcours, een frietkraam, een feesttent en de nodige pintjes. Toch is de cross zeer vermoedelijk ontstaan in buurland Frankrijk. Daar hielden (baan)wielrenners ’s winters wedstrijden tussen twee steden, waarbij ze dwars door de velden reden. Het veldrijden bleek al snel een aangenaam alternatief voor het trainen op slecht begaanbare winterwegen. 

Ook in het leger deed men aan veldrijden 

Een andere theorie is dat het veldrijden ontstond in het Franse leger. In ieder geval was het niet ongebruikelijk dat soldaten zich verplaatsten op de fiets, met name in bosrijk gebied. De fiets had tenslotte de nodige voordelen boven een paard. Het enthousiasme voor de fiets monde al snel uit in wedstrijden. Men sprak trouwens nog niet over ‘cyclocross’, maar van ‘cross-country-cyclo-pédestre’. De naam cyclocross ontstond in de jaren dertig.

Het eerste nationale kampioenschap vindt plaats in 1902

Feit is in ieder geval dat in 1902 het eerste Franse nationale kampioenschap plaatsvond. De Belgen volgden acht jaar later met hun kampioenschap. Dat cyclocross in die tijd al serieus werd genomen blijkt uit de verklaring van de Tour de France-winnaar van 1910, Octave Lapize. Volgens eigen zeggen dankte hij zijn overwinning in grote mate aan zijn veldritseizoen. De hype dat cyclocross je een betere wielrenner maakt is dus niet nieuw.

Octave Lapize
Octave Lapize.

Veldrijden was niet zo populair

Het zal je verrassen, maar het publiek moest in die beginjaren maar weinig hebben van het veldrijden, net als de pers. Wellicht is dat een reden waarom er zo weinig bekend is over het ontstaan van de cross. De interesse kwam pas echt, toen bekende Franse wegwielrenners zich in de strijd gingen werpen.

In Lille was de eerste internationale wedstrijd

Pas in 1924 vond in Lille (in Frankrijk) de eerste internationale wedstrijd plaats. Het eerste WK volgde in 1950, in Parijs, en werd gewonnen door Tourwinnaar Jean Robic. Het duurde toen nog 50 jaar voordat er ook een WK voor vrouwen kwam. 

Wil je meer horen en zien van deze geweldige sport? Benedict Campbell maakte enkele jaren terug een prachtige documentaire over alle aspecten en het ontstaan van de sport, genaamd For the Love of Mud. Die kun je hier bekijken. 

Ben je benieuwd welke veldritwedstrijden je binnenkort weer kunt bezoeken of live kunt bekijken? Check dan de veldritkalender van het seizoen 2019-2020.

Foto’s: Wikimedia Commons