Wie tegenwoordig nog roept dat een fietshelm een fietshelm is, heeft de laatste jaren enkele belangrijke fietshelm-innovaties gemist. Zeker als het aankomt op veiligheid. Want door de introductie van systemen als MIPS en WaveCel staat de ontwikkeling van fietshelmen bepaald niet stil.
Dat een fietshelm een groot verschil kan maken bij een val of botsing, staat natuurlijk buiten kijf. Wat dat betreft ligt de tijd dat een fietshelm nog een optioneel item was gelukkig ver achter ons. Sterker nog, er is een ontwikkeling gaande dat steeds meer ‘gewone fietsers’ ook een fietshelm opzetten.
Deels komt dat natuurlijk door het toenemende gebruik van de snellere e-bikes, maar ook doordat we ons bewuster zijn van de risico’s die je loopt zonder helm. Als fietser ben je nu eenmaal een van de meest kwetsbare verkeersdeelnemers.
Eerder dit jaar lanceerde het merk Bontrager de eerste WaveCel-helmen, Terwijl het MIPS-systeem al enkele jaren wordt toegepast door verschillende fietshelm-leveranciers. Zoek je een nieuwe helm, dan is het handig om beide protectie-systemen eens met elkaar te vergelijken. Hoe werken de twee systemen en wat beweren de makers?
MIPS
MIPS staat voor Multi-directional Impact Protection System. En in de eerste twee woordjes ‘multi-directional’ ligt de toegevoegde waarde van MIPS. Want waar een gewone helm vooral de buitenkant van je hoofd beschermt bij een directe klap, daar zorgt MIPS ervoor dat de schok voor je hersenen minder groot is wanneer je valt met een grote snelheid.
Hoe MIPS de schok voor je hoofd verminderd is eigenlijk simpel. Dat doet het systeem met een extra binnenlaag die in je fietshelm is verwerkt. Die laag kan samen met je hoofd los van de buitenzijde een klein stukje meedraaien wanneer je met je hoofd de grond raakt. En daarmee verkleint het systeem de dreun die je hersens krijgen te verwerken.
De MIPS-laag in je helm kan zo’n 10 tot 15 mm meedraaien tijdens de val. Dat lijkt nauwelijks noemenswaardig, maar maakt toch een groot verschil. Hoe het systeem werkt zie je ook in onderstaande filmpje.
Het MIPS principe zit tegenwoordig in veel fietshelmen verwerkt, en gelukkig niet alleen in de duurste modellen. Opvallend genoeg is het systeem niet bedacht door fietshelmenindustrie, maar door een Zweedse groep hersenspecialisten.
WaveCel
Begin dit jaar introduceerde fietshelmenfabrikant Bontrager het volgens eigen zeggen revolutionaire WaveCel. En eerlijk is eerlijk, de cijfers en uitleg die men daarbij presenteert zijn indrukwekkend.
De technologie zou de kans op een hersenschudding verkleinen tot maar liefst 98 procent, in vergelijking met een gewone helm. Ook absorbeert het systeem de kracht die vrijkomt bij een val veel beter. Men heeft het dan over de ‘roterende acceleratie’, een typisch verschijnsel wanneer je valt onder een hoek. Bij een MIPS-helm zou die kracht afnemen met 22 procent, bij een helm met WaveCel tot maar liefst 73 procent.
De WaveCel-laag in een helm bestaat uit een netwerk van honderden ‘cellen’ die als het ware de kreukelzone vormen in je helm. Tijdens de impact van een val vangen deze cellen de grote kracht op die vrijkomt door mee te buigen, te kreukelen en mee te schuiven.
De WaveCel-technologie is bedacht in Amerika, en mede gefinancierd door de U.S. National Institute of Health. Het systeem is het resultaat van zo’n twintig jaar onderzoek. In die periode keken onderzoekers vooral naar de grote impact die roterende krachten hebben op je hersens. Want juist die krachten leiden vaak tot een hersenschudding.
Wat verder opvalt aan de WaveCel-helmen, is dat ze gemiddeld iets zwaarder zijn dan helmen met MIPS. Dan gaat het over zo’n 70 tot 90 gram.
Onderzoek
De Amerikaanse universiteit Virginia Tech test al jaren fietshelmen op hun veiligheid, en heeft een ranglijst online staan waarop ruim 50 modellen zijn terug te vinden. Iedere fietshelm krijgt een waardering van 1 tot maximaal 5 sterren. Het mooie is dat het instituut alle helmen test, van topmodellen tot de goedkopere fietshelmen.
Waarschijnlijk zul je verwachten dat de helmen met de nieuwe WaveCel-technologie met gemak bovenaan staan. Toch moeten de Bontrager Specter en XXX het doen met ‘slechts’ een tweede en vijfde plek. De Blaze en Charge komen zelfs op een veertiende en vijftiende plek terug op de lijst. Wel krijgen deze helmen allemaal de maximale ranking van vijf sterren.
Dat de helmen die voorzien zijn van WaveCel er niet meer uitsteken op de ranglijst van Virginia Tech is verrassend. Dat kan natuurlijk te maken hebben met de manier van testen. Maar ook het team achter MIPS heeft sceptisch gereageerd op de cijfers en prestaties die Bontrager noemt over zijn WaveCel-helmen. Onafhankelijk onderzoek zou aantonen dat het systeem lang niet zo revolutionair is als het beweert.
Conclusie
Fietshelmen die zijn voorzien van MIPS en WaceCel zijn over het algemeen de wat duurdere modellen. Toch prijkt er bovenaan het lijstje van Virginia Tech een MIPS-helm van maar 80 euro. Dat is de Lazer Cyclone MIPS, die daarmee het eigen topmodel van Lazer verslaat, de Z1. De prijs van een fietshelm zegt dus niet alles over z’n veiligheid.
Ergens is dat niet zo gek, want de prijs van een fietshelm is natuurlijk ook gebaseerd op de mate van comfort, het gewicht, de hoeveelheid ventilatie en zijn aerodynamische eigenschappen.
Onafhankelijk onderzoek naar de veiligheid van fietshelmen blijft dus erg belangrijk. Een initiatief als dat van Virginia Tech is daarom interessant.
Koop je een nieuwe fietshelm, dan is wat onderzoek naar verschillende modellen zeker aan te raden. Waarbij je uiteraard beter kunt afgaan op reviews en ervaringen, dan alleen een keuze te maken op basis van de kleur, (pas)vorm of prijs.
Foto: WaveCel