Nog heel even, en dan staan de voorjaarskoersen weer op het punt van beginnen. En waar kun je al die wedstrijden vanaf de eerste rij bekijken? Juist, op de Belgische tv. Een overzicht van de mooiste Vlaamse wielertaal is daarom op zijn plaats.
De eerste berichten van een nieuw wielerseizoen, die hoor je doorgaans uit zonnige oorden als Adelaide, San Juan en Oman. Maar bij de meeste wielerfans gaat het pas echt kriebelen wanneer commentator Michel Wuyts zich achter de microfoon nestelt voor een urenlang verslag van een nieuwe ‘Omloop’.
De Vlamingen zijn gek van de koers, en daarom is het evident dat je automatisch terecht komt op ‘de Belg’. Om middagen lang het strijdgewoel over bonkige en glibberige Vlaamse wegen te aanschouwen, terwijl je af en toe misschien wel even een hazenslaapje maakt op de bank.
Voordat het klassieke voorjaar start kun je wellicht nog wel een korte spoedcursus Vlaams gebruiken. Zo ja, doe dan je voordeel met dit overzicht van de tien mooiste wielertermen, en laat dat prachtige voorjaar maar komen…
Afpieren – Er afgepierd worden
Je zag het al lang gebeuren. Al tijden bungelde de renner achter aan het groepje, als aan een elastiek. Op hangen en wurgen pikte hij telkens weer in na iedere tempoversnelling aan de kop. Totdat hij er definitief werd afgepierd.
Er afgepierd worden doet pijn. Ook mentaal. Misschien dat laatste nog wel het meest. Nee, er afgepierd worden is niet leuk thuiskomen en slecht voor de moraal.
Cartouche – Een cartouche verschieten
Een cartouche is een symbool uit de Egyptische oudheid. En ook is het een voormalige discotheek in het Belgische Wuustwezel. Maar de cartouche waar het hier over gaat, die schiet je één, en heel misschien twee keer af. Maar vervolgens is het kruit wel verschoten. Een cartouche moet je dus plannen met beleid.
Chasse patate
De chasse patate is de nachtmerrie van iedere wedstrijdrenner. Wanneer je demarreert naar de koplopers, maar in het midden blijft steken, dan is er sprake van een chasse patate. Chasse is Frans, en betekent letterlijk jacht. En die patate, oftewel die aardappel? Sja, dat is de figuurlijke domoor, of onnozele die het liefst eventjes onder het asfalt wil verdwijnen.
Choco zijn
Chocolademelk is een perfecte hersteldrank zoals je weet, en komt heel goed van pas wanneer je ‘choco bent’ na de wedstrijd. Voor de goede orde, choco zijn is dus volledig kapot zitten, doodop zijn, en geen pap meer kunt zeggen. Wat dat precies met het bruine zoete goedje te maken heeft is eigenlijk een raadsel. Maar lekker bekt het natuurlijk wel.
De tenen moeten uitkuisen
Nog zo’n mooie Vlaamse uitdrukking is ‘de tenen moeten uitkuisen’. Het betekent dat je het onderste uit de kan haalt, en tot het gaatje moet gaan. ‘Hij haalt het uit z’n tenen’ zouden wij Hollanders dan zeggen. De Belgen daarentegen maken er een schoonmaakklusje van, en blazen het stof figuurlijk van de tenen.
Er vanonder muizen
Heel slinks, als niemand het ziet, vertrekken op zogenaamde kousenvoeten. Dat is ‘er vanonder muizen’. Ook wel er vanuit muizen genoemd. Zonder veel bombarie en heel subtiel uit het laatste wiel. Er vanonder muizen mag je gerust een talent noemen. En is het eenmaal gelukt, dan kan het kat en muis spel beginnen.
Ribbedebie zijn
Ben je ribbedebie, dan ben je goed vertrokken en dan is de ontsnapping definitief een feit. Heel bijzonder aan het woord ribbedebie is, dat het typisch volkstaal is, en in geen enkel woordenboek voorkomt. Gelukkig trekt wielercommentator Michel Wuyts zich daar niks van aan.
Volgens de Leuvense hoogleraar J.L. Pauwels zou het een verbastering kunnen zijn van het Franse ‘à bride abatteu’. Wat letterlijk betekent ‘met losse teugel’. En wie met een losse teugel rijdt, die rijdt in galop en gaat er natuurlijk in volle vaart vandoor.
Skarten
Skarten zegt je niks? Dan heb je gemist dat skarten in België het wielerwoord was van 2018. Skarten is West-Vlaams voor harken. En harken, dat is zo ongeveer net kunnen volgen. De Belg Yves Lampaert is daar volgens eigen zeggen erg goed in. Heel bescheiden van ‘Lampie’, want demarreren en winnen kan hij ook heel goed, zo bewijst hij regelmatig.
Verdapperen
Eén van de mooiste termen uit de wielerwoordenschat. Verdapperen is het tempo opvoeren in de koers, tijdens een demarrage, een sprint, of sleurend aan de kop. Terwijl het melkzuur misschien al uit je oren spuit. Verdapperen is niet alleen goede benen hebben, maar vooral ook een mentale kwestie.
Zonder erg
Zonder erg klinkt een beetje raar natuurlijk Als een spraakgebrek bijna. En toch is het een uitdrukking die je vaak voorbij hoort komen op de Vlaamse tv, wanneer wielrenners onderuitgaan.
Een valpartij zonder erg is een valpartij die zichtbaar meevalt. Een paar schaafplekken of een beurs lichaam niet meegerekend natuurlijk, want wielrenners blijven taai.
Boek
Krijg je geen genoeg van dit soort wieleruitdrukkingen en lijkt het je leuk om er de nodige anekdotes over te lezen? Dan is er een boek verschenen waar je de nodige pret aan zult beleven. In het Groot Vlaams Wielerwoordenboek van commentator Michel Wuyts en taalkundige Ann de Craemer komen maar liefst 70 sappige Vlaamse wielerwoorden aan bod. Het 256 pagina’s tellende boek is onder andere hier te krijgen.
