In de eerste helft van de vorige eeuw beleefde het baanwielrennen zijn hoogtijdagen in Nederland. Zo’n tweehonderd banen lagen er in ons land. Waar kwam die populariteit vandaan en waar zijn al die wielerbanen gebleven? Robert van Willigenburg maakte er een fotoboek over getiteld ‘Hier lag een Wielerbaan’
Van Amsterdam tot kleine plaatjes als Dieren of Mill. Sinds 1905 groeide het aantal wielerbanen in ons land in rap tempo. Sinds die tijd namelijk was het officieel verboden wedstrijden te houden op de openbare weg.
Na de Tweede Wereldoorlog kwam aan dit verbod een einde, en daarmee verdween langzaam de volksport die baanwielrennen was geweest. Tot die tijd trok de sport – met name in het wielergekke Brabant – duizenden kijkers en volle tribunes.
Speurtocht
Acht jaar geleden raakte fotojournalist Robert van Willigenburg gefascineerd door een luchtfoto van een maïsveld bij Maastricht, waarop hij de restanten van een wielerbaan ontdekte. Dat moment vormde het startpunt van een zoektocht naar alle voormalige wielerbanen in Nederland.
Hij vond maar liefst honderdzestig locaties terug. Soms is er nog een welving zichtbaar in het landschap, of ligt er nog een betonnen vloer, zoals in Wageningen. Maar meestal is de historische plek onherkenbaar veranderd. Verzwolgen door hedendaagse nieuwbouw, winkelcentra of snelwegen. En hebben lokale bewoners geen idee meer van de geschiedenis onder hun voeten.
Link met het verleden
Heel soms herinnert een straatnaam nog aan het verleden, zoals in Apeldoorn. Eind vorige eeuw moest de baan definitief plaatsmaken voor een woonwijk. De architect maakte daar de link met de oude baan, door de straat aan te leggen als een ovaal. Die straat heet nu passend ‘De Wielerbaan’.
In Wageningen is de fameuze wielerbaan inmiddels vele tientallen jaren een recreatiepark genaamd ‘De Wielerbaan’. Waar ooit Wim van Est, Wout Wagtmans en Jaap Eden furore maakten voor een groot publiek, daar is nu een speeltuin en een zwembad en genieten mensen van hun vakantie. Mét uitzicht op de tweehonderd meter lange ovaal.
Boek
Van Willigenburg maakte op iedere locatie een foto, voorzag ze van historische anekdotes en vertelt hoe hij iedere plek op het spoor kwam. Het boek kwam succesvol via crowdfunding tot stand. Geïnteresseerd in dit prachtige stukje sportgeschiedenis? Het 200 pagina’s tellende boek kun je onder andere hier bestellen.
Foto’s: Ben van Meerendonk, Wikipedia Commons en In de Kopgroep
